Kamboçya şimdiye kadar gördüğümüz Asya ülkelerine pek benzemiyor. Burada Avrupalılar ve Kamboçyalılar beraber yaşıyorlar ve bu garip bir atmosfer oluşturuyor. Daha doğrusu Avrupalıların daha düşük bütçelerle yaşaması için var olan bir ülke gibi. Yaşayan yabancıların çoğu restoran/cafe işletiyor. Turistler ise bazı şehirlere parti deniz güneş için, bazılarına yemekleri için, bazılarına da sadece kafa dinlemek için geliyorlar.

Çoğu otel ve restoranlar turistler için ya da gittiğimiz şehirlerde bize öyle denk geldi. Doğal olarak turistlere fiyatlar biraz daha pahalı, kişi başı 5-6 Dolar civarında yemek yiyebiliyorsunuz. Yerel restoranlar ve gece pazarları daha uygun 2-3 Dolara porsiyon yemek bulunabiliyor. O kadar çok şık ve leziz yemekler sunan restoran var ki insanın canı sokak yemeği yemek istemiyor açıkçası. Birkaç sokak yemeği denememizde aradığımız lezzeti bulamayınca, Kamboçya’da daha çok TripAdvisor’dan seçtiğimiz en yüksek puanlı yerlerden yana kullandık tercihimizi. Bira oldukça ucuz 0.50-1.5 Dolar arasında değişiyor.

Kamboçya’ya gelirken doğu tarafını (Ratanakiri, Kratie, Molduruki vs.) görmeyi çok istemiştim ama seyahatimize batıdan (Kep, Kampot, Koh Kong, Koh Rong, Siem Reap, Phnom Penh) başladığımız için zaman kalmadı. Biz 1 ayı yettiremedik insanlar nasıl 2 haftaya sığdırıyor anlamadık. Gördüğümüz şehirler birbirinden o kadar farklıydı ki hepsini yeniden keşfettik ayrı keyif aldık.

Her Asya ülkesinin doğasına ayrı aşık oluyoruz. Bize ne sunulursa ayrı hayran kalıyoruz ve anın keyfini çıkarıyoruz. Kamboçya, doğa harikası milli parkları ve muhteşem plajlarında denizin keyfini çıkardığımız adaları ile bize unutamayacağımız anılar bıraktı. Keşke 1 ayımız daha olsaydı. Her şeyi yapamıyoruz ne yazık ki kabul etmek lazım. Belki yine geliriz.

Rotamız

1-5. gün ve 27-30 gün: Phnom Penh

Kamboçya’nın başkenti ve en büyük şehri Phnom Penh bir çok ucuz bar ve hostel barındırıyor. Ayrıca şehrin karanlık Kızıl Kimerler dönemiyle ilgili oldukça önemli iki müzeye ev sahipliği yapıyor. Esasında 2-3 gün geçirmenin yeterli olacağı bu şehre konsolosluk işlemlerimiz için oldukça uzun zaman ayırmamız gerekti. Ama karşılığında da dolu dolu Phnom Penh yazısı hazırlayabildik. Yemek severlere de yemek kursu yazımızı es geçmeyin derim. 🙂

6-7. gün: Kep

Kep, Phnom Penh’den muhteşem Kamboçya sahillerine giderken ilk durağımız oldu. Eskiden meşhur bir tatil kasabası olan Kep, bugünlerde daha çok sakinlik arayanlar için daha uygun. Tabii bir de Yengeç manyakları için. Kep yazımız burada.

8-10. gün: Kampot

Kampot, Kep’e sadece 30 dakika mesafede, bol bol backpacker akınına uğrayan çok ucuza Batı yemekleri bulup bira içebileceğiniz bir kasaba. Çevresi de bir o kadar dolu. Biz hem günübirlik turla gezdik yetmedi bir de motorsiklet kiralayarak gezdik. Bu geziler haricindeki Kampot’la ilgili diğer detayları da Kampot yazımızdan okuyabilirsiniz.

11-13. gün: Koh Kong

Kampot’tan sonra hedefimizde Koh Rong vardı ama konaklama fiyatları Çin yeni yılı yüzünden fezaya eriştiğinden yolumuzdan sapıp fazla bilinmeyen Koh Kong’u rotamıza ekledik. İyi ki de eklemişiz. Hayatımdaki en iyi (Turgay) trekking turlarından birini sadece 35 Dolara gerçekleştirmiştik olduk. Ayrıca kasabanın kendisi de oldukça sevimli. Sanırım küçük, sakin doğayla iç içe yerlere bayılıyorum.

14-17. gün: Koh Rong

Koh Rong adası partilemek için biçilmiş kaftan ayrıca harika bir doğaya sahip. Ama benim aklımda hayatımda şimdiye kadar gördüğüm en muhteşem plajla kaldı, Long Beach Plajı. Bu plaja ister bizim ilk gün yaptığımız gibi Long Beach trekking yolundan gidebilirsiniz, ister ikinci gün yaptığımız gibi Koh Rong tekne turuyla. Seçim sizin her ikisi de oldukça keyifliydi. Adayla ilgili diğer bilgiler burada.

18-26. gün: Siem Reap

Geldik Kamboçya’nın en turistik şehrine. Şehir bir çok ucuz barı ve restoranı barındırıyor. Ucuza partilemek için harika. Siem Reap yazımızda detaylar var. Ama bu şehrin esas değeri yaklaşık 5 kilometre kuzeyindeki dünyanın en önemli tarihi yapılarından biri olan Angkor Tapınaklarına  ev sahipliği yapması. Çoğu insanın sırf bu tapınakları görmek için Kamboçya’ya geldiği biliniyor. Angkor tapınaklarını gezmek başlı başına iki gününüzü alıyor. Tarihi yapılara merakınız varsa daha da uzun zaman ayırabilirsiniz. Şehrin kendisi de bence bir gününüzü ayırmayı hak ediyor. Biz; Ezgi Dang Humması olduğu için Siem Reap’i dinlenme yeri olarak seçip tam 9 gün kaldık bu şehirde. Bol bol  çalıştık ama bir yandan. 🙂

Bütçe

Kamboçya genel olarak oldukça ucuz bir ülke. Ama biz batı tarzı yemek yeme olayını biraz abarttığımızdan iki kişi günlük 50 Dolara çıktık yine. Sanırım bu bir alışkanlık oldu bizde, bir şekilde 50 dolar ortalamayı tutturuyoruz her ülkede. 🙂 Para çekme konusuna gelince ATM  komisyonları oldukça düşük, %1-2 civarlarında kaldı (Canadian Bank). Onun da neredeyse yarısı zaten EnPara’nın aldığı 17 TL komisyondu. ATM’lerden Dolar veya Riel çekebiliyorsunuz ve Canadian Bank’ta  limit 500 Dolar. Bizim gittiğimiz tüm yerlerde dolar neredeyse kendi para birimleri Riel’den daha yaygındı o yüzden dolar çekmek daha mantıklı. Hemen hemen her şeyi dolarla alabiliyorsunuz ve kur farkı ödemiyorsunuz. ATM’lerin yaygınlığına gelince Phnom Penh, Siem Reap ve Kampot gibi büyük yerlerde herhangi bir sıkıntı yaşamadık. Ama Koh Rong’a gitmeden önce para çekmeniz şart. Diğer az bilinen yerlere de gitmeden önce nakit bulundurmakta fayda var. Son olarak kredi kartı kullanımı lüks restoran ve oteller dışında  yaygın değil.

34 Günlük Kamboçya harcamamız:

Konaklama: 320$

Konaklama oldukça ucuz ve ülke genelinde 7-17 Dolar aralığında konakladık. Bu fiyata bazen kahvaltı dahil oldu, bazen olmadı. Bazı odalar klimalı oldukça konforluyken, bazılarında fanla yetinmek zorunda kaldık. Phnom Penh ve Koh Rong en pahalı lokasyonlardı kaldıklarımız arasında. Kep, Kampot, Koh Kong ve Siem Reap’te ise oldukça ucuz yerler bulabildik.

Genel olarak Agoda uygulaması daha uygun fiyatlar verirken, Booking’te özel indirimlere denk geldiğimiz oldu. Phnom Penh’de kaldığımız bir hostel doğrudan kendilerine ödeme yaptığımızda bedava kahvaltı veriyordu. Kısaca her opsiyonu kontrol etmekte fayda var bu ülkede.

Yemek: 545$

Kamboçya mutfağı, biz acı ve baharat sevenler için biraz yavan kaldı açıkçası. Hem bu yüzden hem de 3 aylık yolda kaldığımız süre boyunca uzak kaldığımızdan, pizza, hamburger gibi batı tarzı yemeklere yüklendik. Bu tür restoranlara da genelde turistler rağbet ettiği için de yemek masraflarımız arttı. Öte yandan Kamboçya bölgedeki en ucuz biralara sahip iki ülkeden birisi (diğeri Vietnam). Bar ve restoranlarda 33lük biralar 1 dolar civarıyken Happy Hour zamanında 0.50 dolara kadar düşüyor.

Ulaşım: 189$

Kamboçya’da şehirler arası ulaşım için en iyi yöntem kaldığınız otelden otobüs ayarlamak. Çoğu şehirde otobüs firmalarının kendi ofisleri var ve otobüsler bu ofislerden kalkıyor. Haliyle kendiniz bilet almaya kalktığınız hem bu ofisleri bulmak zahmetli hem de bu ofislere ulaşmak için ekstra taksi/tuk-tuk parası ödemeniz gerekiyor. Otelinizden ayarlarsanız, otelinizden otobüs ofislerine ücretsiz tuk-tuk/shuttle servisinden yararlanabiliyorsunuz. Ücretler fena değil. Genelde iki şehir arası ulaşım 8-18 Dolar arası değişiyor. İnternet uygulamalarından baktığımız fiyatlar da hemen hemen aynıydı ve bu uygulamalarla ile ilgili oldukça kötü yorumlarla karşılaştığımız için kullanmadık. Konfora gelince, yollar fena değil ama otobüslerin konforu oldukça değişken. Eğer seyahat edeceğiniz hat çok bilindik değilse (Kampot’tan Koh Kong’a mesela) çok dar bir minibüsle 14 dolara seyahat ederken, çok popüler bir hat ise (Sihanoukville’den Siem Reap’e) 13 dolara yataklı otobüsle seyahat edebiliyorsunuz.

Şehir içi ulaşıma gelince, Phnom Penh ve Siem Reap’de Grab uygulamasını kullanabiliyorsunuz ve çoğu yere 1-3 dolara gidebiliyorsunuz. Hatta Phnom Penh’den havaalanına bile 3 dolara gitmiştik. Uygulamada normal araç veya tuk-tuk seçeneği bulunuyor. Tuk-tuk daha uygun olmakla beraber araçlar klimalı ve egzoz dumanlarına maruz kalmıyorsunuz. Diğer şehirlerde 2019 yılında maalesef Grab yoktu ve tuk-tuk şoförleriyle ciddi pazarlık yapmanız gerekiyordu. Biz ne yazık ki çok başarılı olamadık. Yerlisine 1 dolarlık olan mesafe için turiste 6 dolar fiyat çekiyorlar. Onu da anca 3-4 dolara düşürebiliyorsunuz.

Motosiklet kiralamaya gelince her şehirde motosiklet kiralamak mümkün. Ama Phnom Penh şehrinin yoğun trafiği ve hırsızlığın yaygın olması bizi yürümeye ve Grab kullanmaya teşvik etti. Siem Reap’te de 2019 yılında yabancıların motorsiklet kullanması yasaktı. Koh Rong ve Koh Kong’ta da zaten motosikletle gidebileceğiniz herhangi bir yer yoktu. Bunun yanında komşu kasabalar Kep ve Kampot’ta motorsiklet kiralayıp karabiber tarlalarını gezmek kesinlikle yapılması gereken bir deneyim. Kampot Motosiklet Rotası yazımızda detaylar yer alıyor.

Market: 113$

En büyük market alışverişi kalemi sanırım su oldu. Su fiyatları 1,5 litre 0,5 Dolar civarında. Musluktan kesinlikle su içilemiyor, her zaman hazır su bulundurmanız gerekiyor yanınızda. 33’lük bira su ile aynı fiyatta 0,5 Dolar. Tabii bazı marketlerde fiyatlar biraz daha fazla olabiliyor. Yüksek alkollü içecekler de uygun fiyatta ama şarap için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Güneydoğu Asya’da hiç bir yerde uygun fiyata güzel şarap bulamadık gerçi.

Abur cubur severler için markette seçenek çok ama fiyatları biraz yüksek. Aynı şekilde markette meyve oldukça pahalı olabiliyor. Yerel pazarlarda veya sokaklarda meyve satanlardan pazarlık bile yapmadan çok daha ucuza meyve alabilirsiniz. Şampuan, diş macunu vesaire uygun ve Phnom Penh/Siem Reap’te Watson konseptli alışveriş yerleri bulabiliyorsunuz.

Aktivite: 186$

Kamboçya’da aktiviteler oldukça ucuz. Örneğin Kampot’ta neredeyse tüm günlük gezi turu kişi başı 13,5 Dolar tuttu. Koh Kong’ta bir gece konaklamalı yemekler dahil yürüyüş turu kişi başı 35 Dolar, Koh Rong’ta sınırsız içkili bot turu kişi başı 10 Dolar,  sirk gösterisi 8 Dolar ve yemek kursu 25 Dolar tuttu. Şimdi yazarken düşündüm de ucuza epey eğlenmişiz Kamboçya’da. 🙂

Giriş Ücretleri: 189$

Giriş ücretleri, ucuz seyahat edenler için Kamboçya’nın yumuşak karnı ne yazık ki. Üç günlük Angkor Wat ziyaret ücreti kişi başı 62 Dolar. Bir günlük fiyatı 37 Dolar ama bir günde Angkor Wat’ı hakkıyla ziyaret etmek imkansız. Sanırım Güneydoğu Asya’da en yüksek meblağı verdiğimiz ziyaret oldu. Phnom Penh’deki katliamla ilgili iki müzenin de giriş fiyatları da 8 ve 6 Dolar. Umarım giriş paraları iyi yerlerde kullanılıyordur.

Çamaşır Yıkama Hizmeti: 11$

Ortalama fiyat kilo başı 2 Dolar. Kendi otelinizdeki fiyat yüksek gelirse kesinlikle çevreye bakın derim. Siem Reap’te kaldığımız otel bize 4 Dolar diyince hemen yakında bir yer bulup 1,5 Dolara yıkatmıştık. Çok yüksek meblağlar değil ama kaldığınız yerin sizi kazıklamaya çalışması hoş hissettirmiyor.

Sim Card: 14$

Sim Card fiyatları gayet uygun. Biz bir kartı 5 Dolara (8GB) diğerini 9 Dolara (50GB) almıştık. Çekim kalitesi ve hızı şehir merkezlerinde iyi ama biraz uzaklaşınca kötüleşiyor. Bir kişiden fazla iseniz kesinlikle iki ayrı hat almanızı tavsiye ederiz.

Diğer: 265$

İnsan yoldayken ne ile karşılaşacağını bilemiyor. Hastalık bunlardan biri ve Kamboçya kesinlikle hasta olmak isteyeceğiniz son ülke olabilir. Devletin sağlık hizmeti yok denebilecek düzeyde ve özel hastanelerde vasat bir hizmeti oldukça fahiş bir fiyata veriyorlar. Ezgi’nin Dengue rahatsızlığında Siem Reap’teki bir polikliniğe gittik. Muayene, tahlil ve ilaçlar tam 200 Dolar tuttu. İşin kötü yanı da seyahat sağlık sigortamız 5 gün önce bitmişti. Bir diğer masraf da vize oldu. Kapıda çok rahat alabildiğiniz vizenin ücreti kişi başı 30 Dolar.