Çok heyecanlıyım! Çünkü bu festivali yola çıkmadan önce fark etmiştik ve önceden konaklamamızı bir tek burası için ayarladık. Ne zamandır festivale gitmek istiyordum bir de, tam denk geldi aslında:)
Loy Krathong ve Ye Peng Nedir?
Loy Krathong (Loi Krathong) tüm Tayland’da kutlanırken Chiang Mai’de (eski Lanna İmparatorluğu) Loy Krathong ve Yee Peng (Yi Peng) aynı anda kutlanıyor. Loy Krathong Tayland ay takvimine göre 12. ayın dolunay günü, Yee Peng ise Lanna takvimine göre 2. ayının dolunay günü. Genellikle Kasım ayına denk geliyor ve festival zamanına birkaç ay kala tam tarihler açıklanıyor. 2018 dolunay 22-23 Kasım’a denk geldi.
Loy Krathong’un kelime anlamı sepet yüzdürmek (float a basket). Sepetler doğadaki, geri dönüştürülebilir malzemelerden yapılıyor. Muz ağacı gövdesi muz yaprakları ile çevrelendikten sonra üstü birbirinden güzel çiçeklerle süsleniyor, mum ve tütsüler iliştiriliyor. Sonra bu sepetleri, içindeki mumları ve tütsüleri yakıp nehre bırakıyoruz.
Yee Peng’in kelime anlamı ikinci ay demekmiş. Festivalde gördüğümüz gökyüzüne salınan fenerler (khom loi); pirinç kâğıdı (ya da hafif bir malzemeden) kullanılarak yapılıyor, ince bir tel ile mumlar iliştiriliyor. Mumu yaktıktan sonra fenerin rahat yükselmesi için biraz beklemek gerekiyor. Hepsinin aynı anda gökyüzünü süslemesi ise inanılmaz güzel bir görüntü. Genellikle insanlar feneri havaya bırakmadan dua ediyorlar, kötü kader ve şanssızlıkların fenerle beraber uçup gittiğine inanıyorlar.
Festival yürüyüşü sırasında taşınan fenerlere Khom Theua deniyor ve bunlar daha sonra tapınaklarda dekorasyon için kullanılıyor. Khom Kwaen ise festival boyunca tapınakları, yolları ve evleri süsleyen fenerler. Khom Paad tapınak girişlerinde kullanılan döner fenerlermiş ama bizim dikkatimizi hiç çekmedi bunlar. Kom Loy ise fotoğrafları süsleyen yakıp havaya bıraktıklarımız.
Neden kutlanıyor?
Festivalin Hint ya da Brahman bir gelenek olduğuna inanılıyor. 150 yıl önce Rama IV tarafından Budaya adanarak, Budist inanışına uyarlanmış ve kutlanmaya başlanmış. İnsanlar çiçek sepetlerini nehre bırakırken dualar okuyup kötü şansı geçmişte bırakıp, gelecek için iyi dileklerde bulunuyorlar.
Çıkış noktası konusunda birkaç tane inanış var. Bize söylenilene göre de eski Hint geleneği olarak tüm yıl kullandıkları ve kirlettikleri su için su tanrısına (Mae Kong Ka) teşekkür ediyorlar. Bir diğer inanış da bu geleneğin Sukhothai’den çıktığı yönünde. Nang Noppamus 14. yüzyılda saraydaki bir Brahman rahibin güzel ve zeki kızı. Kendi fikrince su tanrısı Mae Kong Ka’yı onurlandırmak için nilüfer çiçeği şeklindeki ilk sepeti suya atıyor ve kral tarafından çok beğeniliyor sonradan da gelenek haline geliyor. Aslında Nang Noppamat karakteri hiç var olmamış, Rama III zamanında yazılmış bir roman karakteriymiş. Yine de kendisini onurlandırmışlar; festival korteji “Nopphamat Queen Contests” formatında düzenleniyor ve aynı isimde güzellik yarışması yapılıyor.
Nerede Kutlanıyor?
Sukhothai’de festival 16-25 Kasım 2018 tarihleri arasında Sukhothai Historic Park’ta kutlandı. Tarihi park normalde akşam 6’da kapanırken biz festivalden istifade edip gece 10’a kadar parkta kurulan pazar alanında gezdik ve 7 buçukta Wat Mahathat’ta olan muhteşem ışık gösterisi ve performansı biletler biraz pahalı olduğu için uzaktan izleme fırsatı bulduk.
2018 yılı programı: https://www.tatnews.org/wp-content/uploads/2018/10/Sukhothai-Loi-Krathong-and-Candle-Festival-2018.pdf
Chiang Mai’de ise festival 20-23 Kasım 2018 tarihleri arasında yer aldı. Bilet alıp katılabileceğiniz organizasyonlar var bir de bizim gibi ücretsiz olarak dâhil olabilirsiniz.
2018 yılı programı:
https://www.thailandtravel.or.jp/wp-content/uploads/2017/04/Yeepeng-Timetable-2018.pdf
Yayınlanan programa göre; üç kral anıtı, belediye binası ve Tha Phae Gate önünde bir sürü etkinlik oluyor. Biz Tha Phae Gate’den belediye binasına doğru yürümeye başladık ve yol üzerinde 30 Baht’a fenerimizi aldık. İlk önce çevredeki insanları şaşkın gözlerle izleyip nasıl yapıldığını iyice anladıktan sonra dileğimizi dileyip başarıyla fenerimizi gökyüzüne uğurladık. Ben ücretli etkinliğe gidemediğimiz için çok üzülmüştüm çünkü internette yeterli kaynak olmadığı için sanki hiç bir şey göremeyeceğimizi düşünüyordum ama görüntüler enfesti.
Yol üzerindeki gece pazarından karnımızı doyurduktan sonra 50 Baht’a aldığımız baskete geldi sıra. Onu da belediye binasına doğru yürüyüp Nakhon Phing köprüsünü (Nakhon Phing Bridge) geçtikten sonra nehre bıraktık. Yine bize dediklerine göre; çift olarak nehre çiçek sepetini bıraktığında eğer suya devrilirse ayrılacağımız anlamına geliyormuş. Neyse ki bizimki yüzdü. Bu sene ayrılık yok seneye kısmet:)
Buradan Belediye binasının önüne gidip Lanna dans gösterisinin keyfini çıkarttık. Eş zamanlı olarak Tha Phae Gate’de de güzellik yarışması vardı ama biz ona yetişemedik. Wat Chai Mongkhol, Wat Pan Tao ve ya Wat Chedi Luang tapınaklarının bahçelerinde de monkların kutlamaları oluyor, yolunuzun üzerinde ise içeri girip bakabiliyorsunuz. Çok güzel dekore edilmiş oluyorlar.
İkinci gün de aynı program devam ediyordu ama bu sefer biz festival kortejini izlemeyi tercih ettik. Belediye binası yakınlarında yerimizi alıp, karnımızı doyururken, muhteşem bir görsel şov izledik. Zaten bir gün boyunca o kadar çok fener ve çiçek sepeti doğaya salındı ki doğaya yarattığımız kirliliği tanrılar nasıl affetti bilemiyorum!
Ücretli Etkinlikler Neler?
Biz katılmadık ama giderseniz bize fotoğraflarınızı gönderin:) Biletler çok erken bitiyormuş kapasite sınırlı olduğu için onun için erkenden almakta fayda var.
1-Yee Peng Doi Saket ( Private Yee Peng / PYP)
- 3 yaşında
- 2400 kişi kapasiteli
- Section C – 3100THB
- Section B – 3700THB
- VIP – 4900THB
- Yer: Doi Saket Hot Springs
2-Yee Peng Lanna International ( Mae Jo / YPLI)
- 6 yaşında
- 4000 – 6000 kişi kapasiteli
- Standard 5500THB
- Premium 7100THB
- VIP 12000THB * 2018 No VIP Seats
- Yer: Thudong Lanna / Mae Jo
https://yeepenglanternfestival.com/
3-Northern Study Center
Bu etkinliğin afişini kaldığımız hostelin panosunda gördüm, belki güzeldir:)
gocebeler 